Współczesna psychologia behawioralna

Współczesna psychologia behawioralna
Wybrane zagadnienia
pod redakcją
Przemysława Bąbla i Pawła Ostaszewskiego
Kraków 2008: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 

Dynamiczny rozwój psychologii behawioralnej w Polsce nie znajduje odzwierciedlenia w liczbie publikacji. Poza tłumaczeniami prac zachodnich, o charakterze głównie historycznym lub stricte praktycznym, publikacje książkowe, zawierające oryginalne prace polskich psychologów behawioralnych, policzyć można na palcach jednej ręki. I chociaż są one niezwykle cenne, to brakuje wśród nich pozycji o charakterze bardziej systematycznym - pokazującej jak najpełniejszy obraz zainteresowań i dorobku badawczego polskich psychologów behawioralnych. Niniejsza książka jest próbą wypełnienia tej luki. Jej celem jest dokonanie przeglądu i podsumowania współczesnego stanu badań w zakresie psychologii behawioralnej, ze szczególnym uwzględnieniem dorobku polskich badaczy.

Książka stanowi najszerszą prezentację zagadnień psychologii behawioralnej na polskim rynku wydawniczym. Odzwierciedla zainteresowania i kierunki prowadzonych badań przez polskich psychologów behawioralnych na tle dorobku światowego. Mamy nadzieję, że publikacja spotka się z zainteresowaniem nie tylko ze strony środowiska polskich psychologów behawioralnych, ale i przedstawicieli innych nurtów psychologii, stając się okazją do dyskusji prezentowanych w niej zagadnień z różnych punktów widzenia. Jesteśmy bowiem przekonani, że nic tak nie sprzyja rozwojowi badań, jak dyskusje, w których ścierają się odmienne - często nawet skrajnie różne - poglądy na badane zjawiska. Mamy nadzieję, że poza znaczeniem naukowym, niniejsza książka będzie też miała walor dydaktyczny. Poszczególne rozdziały mogą służyć jako lektura do zajęć nie tylko z zakresu psychologii behawioralnej, ale i innych przedmiotów, umożliwiając studentom zapoznanie się z behawioralnym punktem widzenia na zagadnienia badane przez współczesną psychologię.

Gorąco zapraszamy na spotkanie ze współczesną psychologia behawioralną!

 

Przemysław Bąbel

Paweł Ostaszewski

 

 

Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Pisuli

 

Współczesna psychologia behawioralna. Wybrane zagadnienia jest książką niezwykłą. To, co łączy wszystkie teksty, to przynależność ideowa, teoretyczna i metodologiczna do jednego systemu teoretycznego, lub szerzej, ideologicznego. Jest nim behawioryzm wyrastający z teoretycznych podstaw stworzonych przez B.F. Skinnera.

 

Książka jest wykładnią paradygmatu psychologii behawioralnej. Znajdziemy w niej systematyczny wykład dotyczący podstaw teoretycznych, metod i zastosowań psychologii behawioralnej. Dowiadujemy się z niej, jakie cele może sobie stawiać badacz. Celem postępowania badawczego jest opis relacji organizmu i otoczenia (bez wyjaśnienia odwołującego się do niemierzalnych bezpośrednio procesów). Kryterium sukcesu staje się więc zdolność przewidywania zdarzeń. Przewidywanie to miara skuteczności postępowania badawczego oraz oddziaływań praktycznych. Jest więc psychologia behawioralna wierną kontynuatorką pozytywizmu, z którego wiele zresztą na początku swego rozwoju zaczerpnęła.

 

Prezentowane teksty w klarowny i kompetentny sposób wprowadzają Czytelnika w problematykę. Wielką zaletą recenzowanej pozycji jest to, że została napisana przez osoby, które rzeczywiście psychologię behawioralną uprawiają. W obliczu zalewu prac, w których głównym elementem jest pisanie „z drugiej ręki" o tym, co napisali inni, jest to niezwykle ważna charakterystyka książki.

 

Nie będąc członkiem społeczności psychologów tej orientacji, stwierdzam, że i krytykom i zwolennikom behawioryzmu jest ta książka potrzebna do naukowego i profesjonalnego rozwoju. Niedoinformowanemu zaś Czytelnikowi, polegającemu dotąd na przekazie „z drugiej ręki", będzie służyła jako wiarygodne źródło informacji.

 

Spis treści

 

Wprowadzenie do psychologii behawioralnej - Przemysław Bąbel i Paweł Ostaszewski

Rozdział 1. Filozoficzne podłoże założeń radykalnego behawioryzmu B.F. Skinnera -Magdalena Świeżaczyńska i Paweł Ostaszewski

Rozdział 2. Podstawy metodologii badań eksperymentalnej analizy zachowania - Wojciech Białaszek i Paweł Ostaszewski

Rozdział 3. Ocena funkcjonalna: metody przeprowadzania analiz i wykorzystanie ich wyników w praktyce - Monika Suchowierska

Rozdział 4. Prawo dopasowania i podstawy ekonomii behawioralnej - Paweł Ostaszewski i Wojciech Białaszek

Rozdział 5. Wartość wzmocnień i jej zmiany: dyskontowanie i jego praktyczne odniesienia - Paweł Ostaszewski, Wojciech Białaszek i Adriana Oniszk

Rozdział 6. Osobowość w ujęciu psychologii behawioralnej - Anna M. Ziółkowska

Rozdział 7. Zachowania werbalne: koncepcja B.F. Skinnera i krytyka N. Chomsky'ego - Monika Suchowierska i Rafał Kawa

Rozdział 8. Warunkowanie klasyczne jako mechanizm działania placebo - Przemysław Bąbel

Rozdział 9. Stosowana analiza zachowania - wykorzystanie technik behawioralnych do rozwiązywania problemów społecznych - Monika Suchowierska